Osoby posiadające stare fotografie, dokumenty lub inne pamiątki związane z historią wsi Dziewule serdecznie zapraszam do współpracy - A.B. |
||||||||
1441-1933 | pradzieje | źródła XV-XX w. | 1863-1864 | 1914-1918 | 1920 | 1939-1945 | mapy | zabytki | dwór | parafia | szkoła | rody |Żydzi| życie codzienne | twórcy | wsie okoliczne | krajobrazy | strony polecane | komentarze | ostatnio dodane
|
||||||||
1939-1945: ZWZ-AK Zbuczyn: dokonania | oddział partyzancki "Ryś" | Bolesław Prochenka | wielka "wsypa" | towarzysze broni | tablice pamięci Ośrodka AK Zbuczyn | poświęcenie sztandaru | pogrzeb "Zenona" || Mord NKWD: w drodze na Syberię | rodziny | świadkowie: Feliks Krasnodębski | Stanisław Leoniak | Michał Pawelec | Marian Połok | Jan Remiszewski | inni | pamięć, która trwa || Oni oddali życie młode: Konstanty Chromiński | Józef Dziewulak | Bolesław Dziewulski | Bolesław Marczuk | rodzina Połujanów || Bitwa o szyny: akcje zbrojne przy linii kolejowej || Czasy wojny: okupacyjne epizody | roboty przymusowe na rzecz okupanta || Po "wyzwoleniu": "żołnierze wyklęci" | |
||||||||
Antoni (Toniek) Połujanów
Urodził się 2 lutego 1914 r. W roku 1931 ukończył 4 klasowe Gimnazjum Ogólnokształcące imienia Stefana Batorego w Warszawie. W roku 1932 wstąpił jako ochotnik do Wojska Polskiego. W roku 1933 ukończył szkołę podoficerską w 22 pułku piechoty w Siedlcach i został w tymże pułku na podoficera zawodowego aż do wybuchu wojny. Poniższe zdjęcia pochodzą z okresu poprzedzającego wybuch wojny i ukazują Tonika wśród kolegów żołnierzy... ... i w czasie przepustki z wojska. W 1939 r. Antoni brał udział w walkach o Więcbork, Koronowo, Toruń, Bydgoszcz, Sochaczew, Warszawę. Był zastępcą dowódcy plutonu. Po przegranej kampanii wrześniowej zatrzymał się w Siedlcach, gdzie został wciągnięty i zaprzysiężony do AK. W tym czasie pracował dorywczo. W 1942 r. podjął pracę na kolei, w oddziale drogowym w Siedlcach. Potem zrezygnował z tej pracy i do 1945 r. i znowu pracował dorywczo. Cały czas działał w strukturach AK, gdzie zostałem z-cą komendanta Ośrodka VI Obwodu Siedlce na terenie gm. Paprotnia. W 1943 r. przyznano mu stopień podporucznika (rozkaz gc. Kom. AK dnia 11.XI.1943 r.). To człowiek szalenie odważny i twardy. Praktycznie przez całą okupację był poszukiwany przez Niemców. Trzy razy wymykał im się rąk. Dramatyczna była zwłaszcza próba pojmania go w Dziewulach, w jego własnym domu. To było około 1941 r. Na podwórko Połujanów nagle zajechał samochód, z którego wyskoczyli uzbrojeni Niemcy. Toniek błyskawicznie zorientował się w sytuacji. Wyskoczył z domu od wewnętrznej strony podwórka i niezauważony chyłkiem pobiegł w stronę pobliskiego lasku Choinki. Rozpoczęło się przeszukiwanie domu. W tym czasie dziecko Antoniego zawinięte w becie zaczęło rozpaczliwie płakać. Jeden z rozwścieczonych Niemców otworzył okno, chwycił dziecko i z betem wyrzucił je na podwórko. Po jakimś czasie Niemcy odjechali. Po wyzwoleniu ujawnił się wraz ze swoim dowódcą przed komisją weryfikacyjną w Warszawie (L.z. 189 z dnia 08.X.1945 r.). W 1945 r. przez krótki okres podjął współpracę z władzą ludową. Zajął się nawet organizowaniem Milicji Obywtelskiej, gdzie przez pewien czas pełnił stanowisko dowódcze. Szybko jednak, bo jeszcze w tym samym roku, zrezygnował z pracy w MO i zatrudnił się jako rektrut do spraw wojskowych w Zarządzie Miejskim w Siedlcach. Potem ponownie wrócił do podziemia. Pod pseudonimem Błyskawica dowodził oddziałem partyzanckim. Często stacjonował ze swoimi ludźmi w lasach Jata. Uczestniczył w wielu akcjach bojowych przeciw władzy ludowej. W 1946 r. na czele ZO Pogoń stoczył potyczkę z oddziałem LWP (patrz zakładka "bitwa o szyny"). Partyzanci z oddziały Antoniego Połujanowa "Błyskawicy". Puszcza Jata. W roku 1947 wraz z rodzicami wyjechał na Ziemie Odzyskane do miejscowości Potęgowo, powiat Słupsk, gdzie pracował do roku 1948. Potem zatrudnił się na PKP w Słupsku, gdzie pracował przez kolejne lata. W roku 1952 został skazany przez komunistyczny sąd wojskowy na 6 lat więzienia za przynależność do podziemia zbrojnego. Kara ta została następnie złagodzona amnestią do lat 3.
Antoni Połujanów zmarł w latach 80. XX w. Opowiedział i zdjęcia udostępnił Wiesław Koziestański
Andrzej Boczek Copyright © |
||||||||
1441-1933 | pradzieje | źródła XV-XX w. | 1863-1864 | 1914-1918 | 1920 | 1939-1945 | mapy | zabytki | dwór | parafia | szkoła | rody | Żydzi | życie codzienne | twórcy | wsie okoliczne | krajobrazy | strony polecane | komentarze | ostatnio dodane |